Grzyby w koszyku, szum lasu i zapach mchu – brzmi jak idealny plan na weekend? Zanim jednak ruszysz na grzybobranie, warto wiedzieć, kiedy i gdzie szukać swoich ulubionych okazów, jak się przygotować, żeby wyprawa była udana (i wygodna!) oraz co zrobić z grzybami po powrocie do domu. Bo pachnące prawdziwki i złociste kurki zasługują na coś więcej niż reklamówkę z marketu. Z tego poradnika dowiesz się, jak zbierać, przechowywać i suszyć grzyby – także przy pomocy nowoczesnych sprzętów, które robią to szybciej niż słońce. Gotów na wysyp grzybów i otwarcie sezonu na grzybobranie?

Kiedy na grzyby? Czyli kalendarz grzybiarza

Zacznijmy od początku – czyli kiedy właściwie warto iść na grzyby? Choć do lasu można wybrać się o każdej porze roku, nie każdy miesiąc obfituje w grzyby. Każdy gatunek ma swój ulubiony czas – niektóre przy odpowiedniej pogodzie pojawiają się już w maju, inne dopiero jesienią.

Jeśli chcesz wrócić z koszykiem pełnym pachnących prawdziwków, maślaków czy kurek, warto wiedzieć, kiedy i na jakie grzyby się nastawić. Aby wiedzieć, kiedy rozpoczyna się sezon na grzybobranie, najlepiej jest zerknąć w kalendarz grzybiarza, który znajdziesz poniżej:

Gdzie szukać grzybów?

Gdzie szukać grzybów? Oczywiście w lesie! Las to jednak ogromna mapa pełna skarbów, ale tylko ci, którzy wiedzą, gdzie szukać – wracają z pełnym koszykiem. Każdy gatunek grzyba ma swoje upodobania - jedne lubią towarzystwo sosen, inne wolą brzozy lub cieniste polany. Dzieje się tak dlatego, że grzyby wchodzą w relacje z okolicznymi roślinami, wymieniając się składnikami odżywczymi i wilgocią.

Jeśli chcesz znaleźć kurki, najpierw szukaj brzóz i poszycia pełnego mchu! Najlepsze miejsca na grzybobranie to te, w których występują odpowiednie warunki, a grzyby, drzewa, krzewy i porosty żyją w symbiozie. Poniżej znajdziesz praktyczną ściągę, która pozwoli Ci dobrze przygotować się do wyprawy na grzyby.

Gdzie można zbierać grzyby?

W Polsce mamy to szczęście, że grzyby można zbierać legalnie we wszystkich lasach, którymi zarządzają Lasy Państwowe. To aż 77% wszystkich terenów leśnych w kraju. Z dużym prawdopodobieństwem wystarczy więc wybrać się do pobliskiego lasu, by legalnie cieszyć się grzybobraniem.

Ale uwaga! Nie wszędzie zbieranie grzybów jest dozwolone. Zbiór grzybów jest zabroniony:

• w rezerwatach przyrody i parkach narodowych,
• na obszarach leśnych z zakazem wstępu, (np. z powodu szkód, oprysków, polowań),
• na terenach prywatnych bez zgody właściciela.

Co zabrać ze sobą na grzyby?

W lesie nie ma miejsca na improwizację - brak odpowiedniego wyposażenia może zrujnować relaks na łonie natury. Niewygodne buty lub brak ochrony przed owadami potrafią szybko zamienić przyjemną wyprawę na grzyby w męczący marsz. Co więcej, niewłaściwy sposób przechowywania zbiorów w trakcie grzybobrania może sprawić, że świeże grzyby zaparzą się, stracą smak lub przestaną nadawać się do jedzenia.

Dobrze zaplanowane wyposażenie to podstawa. Oto najpotrzebniejsze rzeczy, o których nie można zapomnieć:

• Kosz wiklinowy lub przewiewna skrzynka – grzyby potrzebują cyrkulacji powietrza. Przenoszenie ich w reklamówkach lub plastikowych wiaderkach grozi zaparzeniem, przyspieszonym psuciem się, a w najgorszym przypadku wydzielaniem toksyn z trujących gatunków, które pomylone z jadalnymi okazami, wpływają na wszystkie zebrane grzyby.
• Nożyk – pytanie czy grzyby wycinać czy wykręcać budzi zażarte dyskusje. Wycinanie grzybów nożykiem to mniejsza szansa uszkodzenia grzybni, a więc pewność, że grzybnia szybko się zregeneruje i w kolejnych sezonach wyda nowe owocniki, czyli właśnie grzyby. Możesz zaopatrzyć się w specjalistyczny nożyk do grzybów połączony ze szczoteczką, ale na początek wystarczy zwykły, nieduży, kuchenny nóż z gładkim ostrzem. Według ekspertów wykręcanie grzybów również nie powinno przynieść większych strat dla ekosystemu, jednak zwłaszcza w przypadku mniej doświadczonych grzybiarzy, cięcie nożem jest prostrze i bardziej pewne.
• Odpowiednie obuwie – najlepiej wodoodporne buty trekkingowe lub kalosze z dobrą podeszwą. Leśne podłoże bywa grząskie, śliskie i nierówne.
• Długie spodnie i bluza z długim rękawem – ochrona przed kleszczami i owadami, ale także otarciami.
• Czapka z daszkiem lub kapelusz – osłania głowę przed słońcem i drobnymi gałęziami.
• Plecak z wodą i przekąską – zwłaszcza podczas dłuższych wypadów z dziećmi.
• Telefon z naładowaną baterią i mapą offline – w lesie zasięg może zanikać, a zgubienie drogi zdarza się nawet doświadczonym grzybiarzom.
• Mała apteczka – podstawowe środki opatrunkowe, środek na komary i spray przeciw kleszczom.
• Atlas grzybów lub aplikacja – szczególnie jeśli dopiero zaczynasz swoją przygodę z grzybobraniem.

Bezpieczne grzybobranie – czy trzeba znać się na grzybach?

Jak szukać grzybów? Odpowiedź jest prosta - bezpiecznie i z głową, czyli odpowiednim przygotowaniem i podstawową wiedzą. Oczywiście nie trzeba być ekspertem, by wybrać się na grzyby – ale warto znać swoje możliwości. Jeśli nie masz dużego doświadczenia, zbieraj wyłącznie grzyby, które rozpoznajesz bez wątpliwości – np. prawdziwki, podgrzybki, kurki czy maślaki. To gatunki dość charakterystyczne, rzadko mylone i szeroko opisywane w atlasach i aplikacjach dla grzybiarzy.

Aplikacje do rozpoznawania grzybów działają podobnie jak aplikacje do skanowania roślin. Wystarczy, że zrobisz zdjęcie grzyba, a program porówna jego wygląd z tysiącami zdjęć w swojej bazie danych i poda Ci najbardziej prawdopodobny gatunek. Czasem aplikacja prosi też o dodatkowe informacje – np. kolor trzonu, wielkość kapelusza, miejsce zbioru.

Nie zbieraj grzybów „na oko” – nawet jeśli wyglądają znajomo. Pomyłka może być bardzo niebezpieczna. W Polsce występują trujące gatunki łudząco podobne do jadalnych – np. muchomor sromotnikowy przypomina niektóre gołąbki. Atlas grzybów lub aplikację mobilną do rozpoznawania gatunków traktuj jako pomoc, ale nie wyrocznię. Żadna technologia nie daje 100% pewności. Gdy masz choć cień wątpliwości, zostaw grzyb w lesie. Lepiej wrócić do domu z pustym koszykiem niż z niepewnym zbiorem. Grzybobranie to relaks – nie ryzyko.

Co zrobić z zebranymi grzybami?

Po udanym grzybobraniu pojawia się proste pytanie: co teraz? Grzyby nie lubią czekać – najlepiej zająć się nimi od razu po powrocie do domu. Jeśli chcesz zatrzymać ich smak i aromat na dłużej, zdecydowanie warto postawić na suszenie – to najzdrowsza i najbardziej naturalna metoda konserwacji.

Jeszcze całkiem niedawno najpopularniejszą metodą suszenia grzybów było nawlekanie zbiorów na nitkę i rozwieszanie ich w suchym, przewiewnym miejscu. Świat idzie jednak do przodu i tak jak papierowe atlasy grzybów ustąpiły miejsca aplikacjom, które automatycznie rozpoznają poszczególne gatunki, tak metodę suszenia na nitce zastąpiły... elektryczne suszarki do żywności.

Suszarki do grzybów, takie jak modele od Yoer, to odpowiedź na potrzeby współczesnych miłośników grzybobrania - pozwalają szybko i równomiernie wysuszyć duże ilości grzybów bez zależności od pogody czy warunków w kuchni. Najbardziej zaawansowane technologicznie modele, wykorzystują do suszenia grzybów światło podczerwone - to nowoczesna metoda, inspirowana naturalnym suszeniem promieniami słonecznymi. Przykładem takiego urządzenia jest suszarka do żywności Yoer Sunbox. Więcej na temat suszenia z wykorzystaniem podczerwieni dowiesz się z naszego artykułu: Jaką suszarkę do grzybów wybrać?

Gdy pogoda dopisuje grzybiarzom, a ciepłe deszcze sprawiają, że las dosłownie kipi od grzybów – warto być przygotowanym na obfite zbiory. Nowoczesne suszarki do grzybów Yoer pozwalają szybko i skutecznie wysuszyć zbiory niezależnie od warunków atmosferycznych – nawet wtedy, gdy za oknem pada lub panuje wilgoć. A jeśli chcesz mieć pewność, że Twoje wysuszone grzyby zachowają smak i aromat na długo, koniecznie zajrzyj do naszego artykułu: Jak przechowywać suszone grzyby? Przekaż ten poradnik dalej – Twoi znajomi grzybiarze na pewno Ci za to podziękują!